Projectportfolio

Uitgebreide bevraging en bespreking met de sector heeft geleid tot de totstandkoming van het nieuwe Vlaams Bijenteeltprogramma. Een kritische evaluatie van de campagne 2010-2015 heeft aan het licht gebracht dat nieuwe objectieven nodig zijn voor het selectiewerk en de kwaliteitszorg van de honing. Daarnaast heeft een bezoek van de werkgroep Visie-2020 van de KonVIB aan de Universiteit Wageningen een aantal nieuwe inzichten opgeleverd. Van onze noorderburen kon worden geleerd dat normalisatie van de bijensterfte kan bekomen worden indien een aantal stressoren van op de bijenstand onder controle kan worden gekregen. De imkers moeten in dit proces gegidst worden en informatie moet repetitief en op een aantrekkelijke manier worden aangeboden. De imker moet als het ware bij de hand genomen worden om zo de Varroa-mijtziekte onder controle te krijgen. Het selectiewerk gaat best uit van lokaal aangepast teeltmateriaal en de massale propagatie van een enge genetische stock is te vermijden.

Het nieuwe Vlaams Bijenteeltprogramma omsluit een vijftal centrale actiepunten. Het eerste actiepunt is meteen ook het meest uitgebreide en meest arbeidsintensieve, namelijk de technische bijstand voor imkers en imkergroeperingen. Hierbij wordt beoogd het volledige plaatje van de bedrijfsmethode te dekken door niet minder dan 18 technische brochures te genereren waarin een specifieke techniek of een bedrijfsmethode van een vooraanstaand imker wordt toegelicht. In beide gevallen moet het technieken betreffen die het verschil kunnen maken op het vlak van bijensterfte, bijvoorbeeld omdat de benadering de Varroa-mijtziekte onderdrukt, of omdat ze in harmonie is met de bijenkolonie en dus minder stress voor het volk veroorzaakt. De brochures zullen zowel gedrukt als in digitale vorm op de website van Honeybee Valley worden aangeboden. Daarnaast zal de verspreiding van de informatie onder de imkers gepromoot worden via videoregistraties, lezingen, workshops en studiedagen. Op de website van Honeybee Valley is ook een applicatie zichtbaar waarop imkers kunnen intekenen om up-to-date digitale informatie onder de vorm van een newsflash te ontvangen. Hierbij zullen imkers bijvoorbeeld aangestuurd worden om een cruciale stap in de Varroa behandelingsmethode uit te voeren, of zullen ze op de hoogte gebracht worden van andere informatie zoals aankondigingen van lezingen, welke drachtplanten op dat moment in bloei staan en dergelijke. De educatieve en experimentele bijenstanden zullen ook een rol te vervullen krijgen in het verspreiden van deze informatie. Daarnaast zullen diezelfde centra worden ingezet om op verschillende plaatsen parallel en onafhankelijk de waarde van de nieuwe bedrijfsmethoden af te toetsen. Finaal moet kunnen worden afgetoetst of al deze inspanningen een impact hebben op de wintersterfte op de betrokken bijenstand.

Een tweede belangrijk actiepunt van het nieuwe Vlaams Bijenteeltprogramma is het herstel van het bijenbestand. De verspreiding van teeltmateriaal van uitstekende kwaliteit moet het stress niveau van onze bijenpopulaties doen dalen en zo het sterftecijfer doen terugdringen. Om dit te kunnen realiseren, moeten de prestaties van de teeltmoeren beter gedocumenteerd worden. Met andere woorden, meten is weten. Waar men vroeger vaak de herkomst van het teeltmateriaal als belangrijke indicator zag van de intrinsieke waarde van de moer, zal deze nu in de specifieke omstandigheden van Vlaanderen worden geverifieerd. Bovendien zal de prijszetting van de moer beter worden afgestemd op haar prestaties. Wie bijdraagt tot dit meetproces kan rekenen op een financiële compensatie door het project. Anders dan in de vorige campagnes zal het project de imker-klant niet vergoeden voor de aankoop ‘an sich’, maar wordt hem wel de mogelijkheid geboden om de kosten die hij gemaakt heeft terug te verdienen door de teeltwaarde van de moer te bepalen volgens vastgelegde test niveaus. Er komt een veel grotere transparantie naar de gebruikers: zowel telers als imker-klanten krijgen inzage in de prestaties van de teeltmoeren en hun nazaten, en het effect op de bijensterfte. Erg vernieuwend is dat we ook gaan screenen naar de virus-last van de teeltmoeren, met als doel om vooral virus-arm teeltmateriaal aan te bieden.

Het luik honingkwaliteit is in voorgaande campagnes te veel een dienstverlening voor een beperkte groep van imkers gebleken waarvan de outcome bovendien weinig zeggend was met betrekking tot de echte kwaliteit van de honing. Daarom wordt in het nieuwe project geopteerd om voor een steekproefsgewijze benadering te gaan in plaats van een vrijwillige inzending. Hierdoor kan het aantal deelnemende imkers enorm toenemen en zijn de resultaten van de uitgevoerde analyses veel meer representatief voor de kwaliteit van de honing van de betrokken imker. Er zal in het kader hiervan een kwaliteitslabel worden ontwikkeld dat de imkers mogen afficheren bij hun verkooppunt en op de honingpotten.

Een volgend actiepunt van het Vlaams Bijenteeltproject 2017-2019 is de rationalisatie van het reizen met bijen. Hierbij wordt de ontwikkeling van een website-applicatie voorzien die moet toelaten de vraag naar en het aanbod van bijenkolonies voor bestuivingsdiensten te afficheren. Deze toepassing kan een belangrijke hefboom worden om de bestuivingsnoden te lenigen.

Het laatste actiepunt in het project is het samenwerken met instanties, die gespecialiseerd zijn in de uitvoering van programma’s inzake toegepast onderzoek op het gebied van de bijenteelt en bijenteeltproducten. Om de impact van de hierboven gemaakte inspanningen te doorgronden, zullen nieuwe monitoringsproeven naar bijenziekten uitgewerkt worden.