In 2017 werd een eerste nest van de invasieve Aziatische hoornaar in Vlaanderen opgespoord en bestreden. Daarvoor sloegen Honeybee Valley en CRA-W de handen in elkaar. In 2018 kon de bestrijding van nesten verzekerd worden binnen het Vespa-Watch project (samenwerking tussen HBV en INBO, met de steun van EWI). In 2019 zorgde het INBO ervoor dat de bestrijding verder ondersteund werd en de ondertussen aangegane engagementen van gemotiveerde imkers en brandweerlieden niet verloren gingen. Het ANB startte met de opmaak van een beheerregeling en voorzag ook in financiële ondersteuning voor de bestrijding.
Nu de nood aan een structurele en duurzame ondersteuning van de verdelging duidelijk wordt, lijkt het erop dat Vlaanderen niet langer wil investeren in het beheer van de Aziatische hoornaar. Dit maakt niet alleen de inspanningen van de afgelopen jaren ongedaan, maar geeft de Aziatische hoornaar vrije baan. De wesp zal zich in sneltempo in Vlaanderen vestigen, en op plaatsen waar ze al zit, zal de dichtheid aan nesten nog toenemen. Daarna zullen ook de buurlanden volgen. In dit feitendossier geven we duiding bij de huidige situatie in ons land en elders in Europa en gaan we na wat de toekomstige impact van de Aziatische hoornaar kan zijn.
Verdelging van een Aziatisch hoornaarsnest in Brugge met de telescopische stok.
De Aziatische hoornaar is een insect van de Unielijst van de EU Verordening (1143/2014) ter preventie en beheer van invasieve exoten. De Aziatische hoornaar vormt een bedreiging voor de biodiversiteit, de imkerij, de landbouw en de civiele veiligheid. Europese lidstaten dienen samen te werken aan het inperken van de invasie en haar impact. De Vlaamse overheid dient hierin haar verantwoordelijkheid op te nemen en de strijd aan te binden met deze invasieve exoot. De Aziatische hoornaar uitroeien is weinig realistisch met de huidige technologie*. Haar impact beperken kunnen we echter wel door eenvoudig nesten te bestrijden zoals we ook met andere wespensoorten doen.
Om dit te bereiken, dient Vlaanderen voor de bestrijding een structurele aanpak op te zetten waaraan alle betrokken partijen en diensten bijdragen. Dit is dringend, want binnen een maand starten de koninginnen alweer met de opbouw van een nieuw nest. Imkers vormen de ideale partner voor het opsporen van nesten. Zij zitten immers op de eerste rij bij aanvallen aan hun kasten. Ondersteuning bij het opsporen van nesten is wel nog steeds noodzakelijk om snel genoeg tot verdelging te kunnen overgaan, alvorens nieuwe koninginnen worden geboren. Dit kan met vrijwilligers georganiseerd worden, zoals dit ook gebeurde binnen het burgerwetenschappelijk project Vespa-Watch. Om de bestrijding van nesten voor de burger gratis te houden en hierdoor te verzekeren, zijn middelen nodig. Een structureel ondersteunde beheeraanpak met wetenschappelijke omkadering heeft elders in Europa de invasie van dit insect wel degelijk vertraagd en houdt haar nest dichtheid en impact op een aanvaardbaar niveau.
Wil Vlaanderen de impact van Aziatische hoornaar op natuur, landbouw en gezondheid naar de toekomst toe beperken en haar reeds gevoerde inspanningen valoriseren, dient onze regio:
- een budget voor bestrijding te voorzien
- de huidige surveillance inspanningen verder te zetten
- samenwerking tussen administraties en diensten te bewerkstelligen
- de verdelging zo gratis mogelijk te houden voor de particulier
* Adriaens, T., Branquart, E., Gosse, D., Reniers, J., Vanderhoeven, S. 2019. Feasibility of eradication and spread limitation for species of Union concern sensu the EU IAS Regulation (EU 1143/2014) in Belgium. Report prepared in support of implementing the IAS Regulation in Belgium. Institute for Nature and Forest Research, Service Public de Wallonie, National Scientific Secretariat on Invasive Alien Species, Belgian Biodiversity Platform. DOI: https://doi.org/10.21436/17033333.
