Het verschaffen van soliede en afgetoetste informatie over alles wat met imkeren te maken heeft, staat centraal in deze campagne van het Vlaams Bijenteeltprogramma. Om de grote groep startende imkers te kunnen bijstaan, werd een helpdesk op het Bijenloket van de Honeybee Valley website beschikbaar gemaakt. Onder allerlei thema’s zoals imkertechnieken, wetgeving, bijenproducten e.d. worden FAQ-lijsten geplaatst van veelgestelde vragen met hun respectievelijke antwoorden. Zo werd dit werkingsjaar een FAQ-lijst rond ‘covid-19 en imkerij’ aangemaakt waar 16 veelgestelde vragen aan Honeybee Valley beantwoord zijn.
Op wetenschappelijk vlak verschijnen regelmatig nieuwigheden die interessant zijn voor de Vlaamse imkers. Een selectie van dergelijke wetenschappelijke publicaties worden samengevat en in een toegankelijke taal omschreven. Ze komen onder ‘geselecteerde publicaties’ van Know It op de Honeybee Valley website. Sommige onderwerpen vragen echter een meer diepgaande duik in de literatuur om ze voldoende met argumenten te kunnen staven. Zo is bij voorbeeld de vraag naar mogelijke concurrentie tussen honingbijen en wilde bijen heel actueel, maar ze is daarentegen niet zo makkelijk te beantwoorden. Om een stelling hierover voldoende te kunnen onderbouwen, wordt een dossier uitgewerkt waarvoor de nodige literatuur wordt opgezocht. Dergelijke dossiers komen ook onder Know It op de website beschikbaar.
Geregistreerde imkers op de website worden het jaar rond op de hoogte gehouden van bovenstaande aanvullingen op de website, maar ook wat besproken wordt op het Toezichtcomité, d.m.v. Newsflashes. Deze korte berichten worden naar ondertussen 1.600 deelnemers gemaild.
Ook aan de honger naar informatie van meer gevorderde imkers komt deze campagne tegemoet. De cursus voor gezondheidsagenten raakt allerlei thema’s rond bijengezondheid aan in een 30 uren omvattende lessenreeks. Komende werkingsjaren zal ook met workshops en meer praktijkgerichte lessen gewerkt worden.
Niet alleen imkers echter zijn met bijen begaan. Ook gemeente-besturen, de landbouw, scholen en bedrijven zien in dat bijen van levensbelang zijn en willen hun steentje bijdragen. Het Vlaams Bijenteeltprogramma komt hieraan tegemoet door de meest uiteenlopende lijst van maatregelen samen te stellen waarmee je de bijen kan helpen. Dit gaat heel concreet van het uitzaaien van bloemenmengsels in eigen tuin, naar het pesticidenvrij verwijderen van onkruid tot het creëren van een woonbos. Vele maatregelen gaan uiteraard over het voorzien van voldoende voedsel voor bijen. Hierbij is een goed naslagwerk over bijenvriendelijke planten onontbeerlijk. Op de website wordt daarom druk gewerkt aan het beschikbaar maken van een lijst van meer dan 1.000 bijenvriendelijke planten waar je via een zoekfunctie kan in grasduinen.
Naast het verschaffen van soliede informatie, is het selectiewerk een tweede belangrijke pijler binnen het Vlaams Bijenteeltprogramma. Met een groep ervaren imkers worden koninginnen gemotiveerd aangepaard en het jaar nadien op allerlei kenmerken getest. Vooral aan veerkracht wordt veel belang gehecht. Hieronder vallen testen die het bijenvolk scoren op sterkte na de winterperiode, varroa-infectie-graad, varroa-reproductie en viruslast. Van alle geteste moeren worden globale teeltrang berekend, op basis waarvan er nadien met enkel de top-50% verder gekweekt wordt.
De selectie naar virus-resistente volken gebruikmakend van het SOV kenmerk moet de komende jaren, samen met het selecteren naar varroa-resistentie, resulteren in meer veerkrachtige bijen die zonder tussenkomst van de imker kunnen overleven. De virusanalyses op teeltmoeren binnen het selectiewerk worden dus zeker verdergezet. Daarnaast zijn er concrete plannen om op campus De Sterre van de UGent een bevruchtingsstand uit te bouwen waar aanparing met SOV-positieve bloedlijnen mogelijk is om zo dit gunstig kenmerk verder te verspreiden onder de Vlaamse bijenstapel.
Bijenvolken in Vlaanderen worden behandeld tegen de varroamijt met gebruik van allerlei bestrijdingsmiddelen. Vaak wordt echter te veel of te snel behandeld, waardoor bijenvolken de kans niet krijgen om afweermechanismen tegen de mijt op te bouwen. Een varroapopulatiemodel naar het voorbeeld van dat van Randy Oliver in Californië toont de gemiddelde aangroei van een bijenvolk met daarbij de evolutie van de varroapopulatie in dit volk. Op basis hiervan kan de imker digitaal zien wat een bepaalde behandeling op dat specifieke tijdstip met die mijtenpopulatie zou doen. En vooral geeft het weer of de behandeling mogelijks kan uitgesteld worden. De eerste stappen om dergelijk model te maken aangepast voor bijenvolken in Vlaanderen zijn hiervoor gezet.
Ondertussen is het traditie in Vlaanderen om met honderden koninginnen naar de bevruchtingseilanden te reizen voor aanparing met geselecteerde darrenlijnen. De laatste jaren lieten de percentages moeren die hierna effectief aan de leg gingen, soms te wensen over. Mede daardoor wordt meer en meer KI op koninginnen uitgevoerd in Vlaanderen. Maar welke aanparing resulteert in moeren met de beste teeltprestatie? Om hier een antwoord op te kunnen bieden, werd een vergelijkingsproef opgestart waarbij zusterkoninginnen ofwel op Norderney werden bevrucht ofwel d.m.v. KI werden gekruist met een specifieke darrenlijn. Volgend jaar zullen deze volken uitvoerig getest worden op veerkracht om na te gaan welke aanparing in de beste prestaties resulteert.
Het Vlaams Bijenteeltprogramma wil tot slot waken over de kwaliteit van bijenproducten. Zo worden reeds vele jaren honingstalen onderzocht op allerlei kenmerken die de kwaliteit van deze honing moet garanderen. Hierbij bleek dat correcte etikettering nog steeds een heikel punt is, waar verder moet over geïnformeerd worden. Daarnaast werd dit jaar voor het eerst ook bijenwas onderzocht. Veel imkers recupereren was uit hun bijenvolken om die om te smelten tot waswafels en opnieuw in hun volken te introduceren. Doordat was een substantie is die veel pesticiden kan vasthouden en dus kan doen opstapelen in de bijenkast, is het belangrijk dat de imker weet of zijn was geen risico inhoudt voor de gezondheid van het volk. Uit de analyse op 35 wasstalen bleek uiteindelijk één staal de actielimiet voor lindaan te overschrijden, wat betekent dat het wordt afgeraden om deze was in bijenvolken te gebruiken.
