Op 3 februari kon imker Luc Sabbe in Zwevegem een vliegende Aziatische hoornaar vangen. Met een gewicht van 0,528 gram gaat het hier wel degelijk om een (kleine) koningin. Dissectie van haar achterlijf toonde aan dat de spermatheca gevuld was met sperma en dat het achterlijf uitpuilde van de eieren. Uitzonderlijk vroeg dit jaar, maar vermoedelijk zorgde het warme weer ervoor dat ze reeds uitvloog. Professioneel verdelger Dominique Soete ging na dit bericht op zoek in het Orveytbos in Zwevegem-Moen naar een niet-verdelgd nest dat gemeld werd op Vespawatch.be. Op een 500-tal meter van de plaats waar de koningin rondvloog, bevond zich effectief een nest, hoog in de bomen, dat niet verdelgd werd. Een kleine zoektocht in de buurt van dit nest leverde Dominique al snel 2 overwinterende koninginnen op in een boomstronk (zie afbeelding, ©Dominique Soete). Op 2 meter verder zat een andere koningin verscholen in nog een boomstronk.
Deze uitgevlogen koningin zou vermoedelijk momenteel weinig voedsel gevonden hebben en zou er wellicht niet in geslaagd zijn om een succesvol nest te starten. Maar dit voorval wijst er op dat het mogelijks nuttig kan zijn om toch in februari al selectieve vallen te plaatsen in de buurt van bijenkasten.
Met de zogenaamde spring trapping vang je hoornaar koninginnen die in eerste instantie op zoek gaan naar suikers om aan te sterken en hun nest op te starten. Zorg daarom voor een lokstof zoals Trappit of een mengsel van wijn/bier/suiker om de hoornaars aan te trekken en biedt deze in een wiekpotje aan in de val (zie afbeelding) zodat de gevangen insecten niet verdrinken. Het is namelijk essentieel om dagelijks de val te controleren en andere gevangen insecten dan de Aziatische hoornaar dezelfde dag nog vrij te laten. Hang de val daarom niet pal in de zon om verhitting binnenin te vermijden. Zo kan ‘bijvangst’ overleven totdat je deze insecten bij een controle terug kan vrijlaten. Het kan namelijk niet de bedoeling zijn om met deze vallen inheemse insecten te vangen en te doden.
Pas na de eerste eileg gaan de hoornaars op zoek naar eiwitten om de larven te voeden. Dan kan een lokstof op basis van vlees of vis interessanter zijn. Over de verschillende soorten lokstoffen zullen in het voorjaar verschillende proefopzetten getest worden door Dominique, Honeybee Valley en INBO.
Dissectie van de hoornaar koningin toonde duidelijk eieren aan in de ovaria (groen omcirkeld) en een spermatheca gevuld met sperma (rood omcirkeld).
Selectieve hoornaarvallen van Luc Sabbe. Rechts met een hoeveelheid lokstof in een wiekpotje. Andere gevangen insecten kunnen hierbij terug vrijgelaten worden doordat ze niet verdrinken in de vloeistof.
