Prof. Dirk de Graaf (directeur van Praktijkcentrum Bijen en van Honeybee Valley) stak van wal met een lezing over het Vlaams Bijenteeltprogramma. Een Activiteitenverslag van het eerste werkingsjaar is sinds kort beschikbaar via de websites van deptLV en Honeybee Valley en Dirk gaf toelichting bij de belangrijkste realisaties. Sinds deze campagne wordt gestreefd naar een hogere doelgerichtheid en voor elk programmapunt zijn ‘deliverables’ en performantiecriteria opgesteld. Hiermee kan afgetoetst worden in hoeverre de vooropgestelde doelstellingen werden gehaald.
Eerste Praktijkdag Bijen
02 november 2017
Op 28 oktober jl. hebben het Departement Landbouw en Visserij (deptLV) van de Vlaamse overheid en het Praktijkcentrum Bijen de eerste Praktijkdag Bijen georganiseerd. Plaats van het gebeuren was de Hogeschool Gent, campus Schoonmeersen. Er waren 5 lezingen voorzien rond actuele thema’s en tijdens de pauze waren er verschillende demonstraties, met o.a. de ApiShield, val voor de Aziatische hoornaar (VitaEurope), de Kaptarlift om bijenkasten en rompen te verplaatsen en een veegmachine om bijen van ramen te vegen. Jean-Luc Lamont, verantwoordelijk ambtenaar bij de Vlaamse overheid, was moderator van de namiddag.
Dr. Wim Reybroeck
Dr. Wim Reybroeck gaf een lezing over de ‘sjoemelwas’. Hij begon met een chronologische beschrijving van de vaststellingen en acties die ondernomen zijn. Interessant was de veldproef die het Instituut voor Landbouw Visserij- en Voedingsonderzoek heeft uitgevoerd op vraag van het FOD Volksgezondheid. De toevoeging van stearine aan bijenwas blijkt zeer nefast te zijn voor de broedontwikkeling. Gezien de hoge concentraties aan stearine die in de ‘sjoemelwas’ werden gevonden, is dit een uitermate belangrijke ontdekking. Vanuit de zaal kwam er de opmerking dat men in Frankrijk al lang weet dat stearine slecht is voor de bijen. Wim sprak dit met klem tegen; meer zelfs, vanuit Frankrijk wordt naar het onderzoek van het ILVO gerefereerd omdat het de eerste is die duidelijkheid schept over de nadelige effecten van het toevoegen van stearine in bijenwas.
Na de pauze gaf dr. Etienne Bruneau van CARI (Louvain-la-Neuve) een overzicht van hoe het wereldcongres voor imkers Apimondia in Turkije verlopen is. Door de politieke spanningen in het land waren er weinig imkers en onderzoekers van wat we zouden kunnen omschrijven als ‘oud Europa’. Doch, met 13.000 deelnemers was ook deze editie van Apimondia een groot succes. Etienne vertelde dat de non-invasieve opvolging van het bijenvolk via allerlei sensoren die met de smartphone en de PC kunnen gelezen worden, helemaal in opmars is. Op die manier kan men de interventies aan de kast tot een minimum herleiden. Door al deze data op een server te laten samenkomen, krijgt men info over de ontwikkeling en prestaties van de bijenvolken op wereldschaal. Je kan dan bvb. per land of regio volgen wanneer de imkers een hoogsel op de kast plaatsen. Dr. Jeff Pettis van USDA Beltsville sprak verontrustende taal over de tropilaelaps-mijt, een mijt die veel kleiner is dan de varroa-mijt en een analoge ontwikkeling kent. Doch deze mijt kan niet overleven zonder broed, zo dacht men. Dit blijkt onjuist, wat de kans op een nieuwe invasie in Europa en de VSA reëel maakt. Het volgende Apimonda congres (in 2019) gaat door in Canada, nadien volgt Rusland (2021).
Dr. Tim Adriaens van het Instituut voor Bos- en Natuuronderzoek bracht een lezing over de Aziatische hoornaar. Blijkt nu dat deze in Frankrijk is toegekomen samen met een partij bonsaiboompjes. Deze predator vangt niet alleen honingbijen maar tal van andere insecten en is zo een bedreiging voor de biodiversiteit. Via de Europese verordening 1143/2014 hebben de lidstaten een aantal verplichtingen, met name een snelle response, surveillance en controle van de introductiewegen. Voor deze surveillance riep hij de medewerking van de imker in. Volgens Tim heeft het wegvangen van individuen via gespecialiseerde vallen geen enkele zin; bovendien zijn deze vaak weinig selectief. Het vernietigen van de nesten is de enige manier om Vespa velutina enigszins onder controle te houden. Het verdelgen zelf is iets waar je best zelf niet aan begint: té gevaarlijk. Op de website van Honeybee Valley worden de te nemen maatregelen toegelicht voor als je verdachte specimen zou zien.
Dr. Guido Sterk
De namiddag werd afgesloten met een lezing van dr. Guido Sterk met een verhaal over de neonicotinoïden, een nieuwe groep van insecticiden waar tegenwoordig nogal wat rond te doen is. Guido vertelt dat er 4 verschillende klassen van neonicotinïden zijn, elk met zijn specifieke eigenschappen. Hij ergert zich aan het feit dat nogal wat mensen in het verhaal van de neonicotinoïden zich bezwaren aan ‘het veralgemenen’. Zo is bijvoorbeeld het effect van thiocloprid (quasi ongevaarlijk) niet te vergelijken met dat van imidacloprid (veel gevaarlijker). Zo wordt thiocloprid tegen de pollenkever (koolzaadglanskever) gebruikt als koolzaad in volle bloei staat, zonder enig nadelig effect. Hij vertelde ook over het beperkt aantal calamiteiten in Nederland sinds het gebruik van neonicotinoïden.
Het minste wat we van de eerste Praktijkdag Bijen kunnen zeggen is dat het een gevarieerd programma was, met actuele thema’s en met gedreven voordrachtgevers. Met meer dan 200 deelnemers blikken de organisatoren tevreden terug op deze activiteit.
