Deelnemers gezocht voor INSIGNIA-EU
29 september 2022
Honingbij volken zijn uitstekende verzamelaars van stuifmeel en nectar, maar ook van plantpathogenen en niet-biologisch materiaal zoals bestrijdingsmiddelen, luchtverontreinigingen en microplastics. Het INSIGNIA-EU project (2021-2025) bouwt verder op het pilootproject INSIGNIA (2018-2021) waarin een protocol werd ontwikkeld om stalen te verzamelen uit honingbij volken en zo een zicht te krijgen op de pesticiden residuen in de omgeving. INSIGNIA-EU breidt de analyse nu uit naar andere mogelijke vervuilingen in de omgeving, zoals luchtverontreinigingen (o.a. fijnstof), zware metalen en microplastics. Om na te gaan welke matrix het beste dient om de verontreinigingsstoffen (pesticiden, microplastics, zware metalen en luchtverontreiniging) te capteren en te onderzoeken, werden in afgelopen bijenseizoen 2022 allerlei stalen genomen uit bijenvolken (honing, was, propolis, pollen, bijen, APIStrips (zie afbeelding), APITraps en siliconen polsbandjes). In een volgende fase zullen de meest effectieve, praktische en betrouwbare methoden gekozen worden om op grotere schaal de milieuverontreiniging te monitoren in Europa.
Net zoals in het afgelopen INSIGNIA project, wordt in INSIGNIA-EU beroep gedaan op imkers om stalen te verzamelen in bijenvolken verspreid over 23 EU-landen. De resultaten van dit citizen-science onderzoek zullen gebruikt worden om de blootstellingsrisico’s van bijen aan milieuverontreinigingen en de stuifmeeldiversiteit over gans Europa in kaart te brengen. De Europese Commissie zal gebruikmakend van deze resultaten de effectiviteit van genomen politieke beslissingen inzake milieuverontreinigingen monitoren.
Honeybee Valley binnen de Universiteit Gent coördineert de staalname in België en vraagt hiervoor de medewerking aan 10 imkers verspreid over Vlaanderen en Wallonië. Een goede verdeling is hierbij belangrijk, net zoals het landschapstype (landbouw, bos- en semi-natuurlijk gebied of artificiële oppervlakken) en de landschapsdiversiteit (laag, medium of hoog). De staalnames zullen pas in het bijenseizoen van 2023 moeten uitgevoerd worden. Maar om alle voorbereidingen tijdig te kunnen organiseren, wordt nu reeds gevraagd om de deelnemers aan dit onderzoek te selecteren. Heb je interesse om deel te nemen, kijk dan zeker de voorwaarden en voordelen hieronder na. Vul daarna deze vragenlijst in, zodat we op basis van jouw gegevens 10 imkers kunnen selecteren die voldoen aan de verschillende landschapstypes, -diversiteit en verspreiding over België.
Voorwaarden om te kunnen deelnemen:
- makkelijk via email bereikbaar en mogelijkheid om digitale survey ’s in te vullen
- minimaal 3 bijenvolken, permanent op de stand aanwezig tussen half april en half september
- iedere 2 weken zal een staalname noodzakelijk zijn. Welke staalname kan nu nog niet gezegd worden, maar het zullen een selectie van volgende methoden zijn: stuifmeel verzamelen met vallen aan de vliegopening, honing- bijen- of wasstaal nemen, propolis verzamelen, APIStrips tussen de broedramen hangen, APITraps aanbrengen en/of siliconen polsbandjes op de ramen leggen. Alle nodige materialen zullen hiervoor voorzien worden.
- de protocols moeten strikt opgevolgd worden
- geregeld zal gevraagd worden om een korte digitale vragenlijst in te vullen. Meestal gaat deze gepaard met de staalname, 2-wekelijks
- de stalen zullen volgens het protocol moeten bewaard worden (diepvries, koelkast, droog, in donker,…) totdat de Nationale coördinator de stalen komt ophalen
Welke voordelen heb jij als imker bij een deelname aan dit onderzoek?
- alle materialen om stalen te nemen worden jou toegezonden
- je krijgt instructie-video’s waarin je gedetailleerd zal getoond worden hoe je de stalen dient te nemen
- het stuifmeelonderzoek zal je vertellen op welke drachten jouw bijen in het bijenseizoen zullen gevlogen hebben
- de allernieuwste technieken over onderzoek op milieuvervuilingstechnieken wordt op stalen uit jouw bijenvolken uitgevoerd
- je krijgt uit eerste hand alle resultaten over jouw genomen stalen, waarbij je inzichten zal krijgen over welke vervuiling in jouw omgeving door je bijen worden binnengebracht in het volk
- je neemt deel aan een groot Europees onderzoek
Siliconen polsbandjes worden getest om luchtverontreiniging te capteren in een bijenvolk.
