Wij hebben u reeds vroeger bericht over de aanpassingen van het Vlaams Bijenteeltprogramma (VBP) omwille van een aanzienlijke verhoging van de subsidies voor Vlaanderen. Twee programmapunten werden zo aan het programma toegevoegd op voordracht van één van de imkerskoepels: het oprichten van nieuwe landbevruchtingsstations in Vlaanderen en het opstarten van een Darwiniaans selectieprogramma. Beiden sluiten naadloos aan bij de ambities van het VBP en werden dan ook enthousiast onthaald. In het dichtbevolkte Vlaanderen is het evenwel niet gemakkelijk om een geïsoleerde locatie te vinden waarbij naburige bijenstanden voldoende ver verwijderd zijn. Uiteindelijk zijn de initiatiefnemers er toch in geslaagd om twee locaties te vinden die mogelijks geschikt zijn voor een landbevruchtingsstation, met name Gerhagen in Tessenderlo en Axelwalle te Oudenaarde. Voor de Darwiniaanse selectie was dit eveneens Gerhagen in Tessenderlo en domein ‘Het Vinne’ te Zoutleeuw. Evenwel, op de vergadering van het Toezichtcomité werd kritiek geuit op de voorgestelde locaties en de projectleider heeft nu het mandaat gekregen om na te gaan of deze kritiek gegrond is. Hiervoor lanceren we een bevraging van lokale imkers om na te gaan binnen welke straal hun bijenstand gelegen is en of zij deze initiatieven al dan niet genegen zijn. De bevruchtingsstand van Bosland in Hechtel-Eksel (zwarte bij) wordt eveneens meegenomen in de bevraging als referentiepunt.
Het Vlaams Bijenteeltprogramma heeft de ambitie om via selectie te komen tot bijen die minder te lijden hebben van wintersterfte. Hiertoe werden verschillende routes uitgestippeld die elk een wetenschappelijke basis hebben maar die de problematiek vanuit totaal verschillende invalshoeken benaderen. Dit moet ook zo omdat het VBP ten dienste staat van alle Vlaamse imkers in al hun verscheidenheden. Binnen het VBP is het selectiewerk geëvolueerd van een overlarfproject vertrekkende van teeltmoeren van goede komaf, naar een testprogramma naar het voorbeeld van het Duitse Beebreed programma. De wetenschappelijke basis werd destijds gelegd door professor Kaspar Bienefeld van het bijeninstituut Hohen Neuendorf/universiteit van Berlijn. Binnen het VBP worden de moeren getest op veerkracht, gedrag en productiviteit en wordt verder gekweekt op basis van het resultaat hiervan. De oprichting van nieuwe landbevruchtingsstations kadert helemaal in het verder verspreiden van het geteste en goed bevonden teeltmateriaal en het aanrijken van allelen die gunstig zijn in onze contreien. Op de locatie Gerhagen in Tessenderlo zullen carnica-bijen worden gezet en op Axelwalle te Oudenaarde zijn dat Buckfast-bijen.
De Darwiniaanse selectie of de Black Box selectie werd destijds ontwikkeld door dr. Tjeerd Blacquière van de universiteit van Wageningen en was een verbetering van de Bond methode zoals professor Ingemar Fries die destijds toegepast had op de bijen van het eiland Gotland, voor de kust van Zweden. Beiden beroepen zich op de kracht van natuurlijke selectie, maar de Black Box doet dit op een minder destructieve manier. Hierdoor kon Tjeerd de grote uitval van de Bond methode vermijden en toch eenzelfde gunstig resultaat bekomen. Met Black Box kan je onwaarschijnlijk snel goede resultaten boeken op vlak van veerkracht, maar de imker heeft minder grip op de prestaties op vlak van productiviteit en gedrag. Let op: bij Black Box gebeurt de aanparing op een andere plaats dan waar deze bevraging over gaat. De vraag die hier gesteld wordt is enkel of er een bijenstand mag uitgebouwd worden op de voorgestelde locaties voor een Darwiniaans selectieprogramma. Op deze locaties gebeurt dan enkel het opvolgen en splitsen van de volken. Het is aan de initiatiefnemers om de locatie voor aanparing nog te zoeken en als ze die niet vinden, zullen zij zich moeten beroepen op kunstmatige inseminatie. Op de locatie domein ‘Het Vinne’ te Zoutleeuw zal niet gestreefd worden naar raszuiverheid maar eerder naar lokale adaptatie.
Om na te gaan of de kritiek op de voorgestelde locaties gegrond is, willen we de lokale imkers bevragen. Alleen de imkers die binnen een straal van 10 km rond de locaties bijenvolken hebben staan, mogen de vragenlijst invullen. Alvorens deel te nemen aan de bevraging moet je eerst de exacte locatie van jouw bijenstand(en) op meer gedetailleerde kaartjes bepalen en noteren in welke zone ze gelegen zijn: zone 1 is gelegen binnen een straal van 3,5 km, zone 2 gelegen tussen 3,5 en 7,0 km en zone 3 gelegen tussen 7,0 en 10,0 km (zie kaartjes onderaan, klik er op om ze groter te zien). De bevraging kan je starten via deze link. Om geldig deel te nemen moeten jouw naam en contactgegevens ingevuld zijn. Dit laat ons toe om later eventueel terug te koppelen bij twijfel. In de bevraging wordt gepolst naar het aantal bijenkasten die zich in de verschillende zones bevinden, het ras/ondersoort en of je kan akkoord gaan met de voorgestelde locaties voor land bevruchtingsstations en Darwiniaanse selectie. Voor de Darwiniaanse bijenstand van Bosland in Hechtel-Eksel (zwarte bij) doen we net hetzelfde, zodat we deze later als referentiepunt kunnen gebruiken. De vragenlijst zal tot en met 20 februari kunnen ingevuld worden.
